Kripto teknolojileri ve kripto para camiası ile temasınız bir tık daha derinleştiyse sanırım karşınıza çıkan en çok terim “dApp” ‘dir. dApp aslında merkeziyetsiz kurulan sistemlerin uç birimi yani görünür plandaki kısımlarıdır. Nasıl mı ? Gelin detaylıca inceleyelim.

dApp Nedir ?

Merkeziyetsiz Uygulama anlamına gelen dApp özetle şu anlama gelir. Klasik bir uygulama tek bir makine üzerinde çalışırken. dApp’ler aynı anda onbinlerce sistem üzerinde çalışabilir. Örneğin bilgisayarınızda yüklü olan Adobe Reader yazılımını yükleyip istediğiniz zaman siz çalıştırıp istediğiniz zaman kapatabilirsiniz. dApp’ler ise node.js teknolojisi üzerine temellenen aynı anda birden fazla sistemlerde çalışan yazılımlara işaret eder.

Bir yazılım iki parçadan meydana gelir. Birisi ön uç (front end) diğeri geri uç (back end) olarak adlandırılır. Örneğin Facebook, Twitter, Mynet gibi siteler ön yüzde sizlere bilgi içerik ve datayı derli toplu halde sıralı şekilde karşınıza çıkarır fakat gördüğünüz tüm bilgiler, ekranlar geri uç (backend) tarafında karmaşık veritabanlarından ve programlamalar sonucu meydana getirilmiştir.

dApp ve klasik yazılımlar ön uç tarafında birebir aynılarken, arkaplanda bambaşka bir işleyişe sahiptirler. Örneğin Twitter tüm verilerini tek bir merkezde toplar ve bunları siz görmek istediğiniz zaman tek tek sunucularından çağırarak ön tarafta sizlere gösterir. dApp’ler ise tamamen farklı sunucularda aynı anda aynı bilgileri barındırır bir nevi binlerce kopyanın aynı anda üretilmesi ve değiştirilmesini temsil eder. Siz bir veriyi çağırdığınız zaman sistem size en hızlı bilgiyi ulaştırabileceği merkezi seçer ve veriyi o sunucudan doğrulayarak tarafınıza ulaştırır. dApp yazılımlarını bu kadar popüler yapan şey tamamen doğrulamak kelimesinde saklı. dApp üzerine geliştirilmiş bir bilgi parçacığı manipüle edilemez ve değiştirilemez. Hacklenemez, kapatılamaz.

dApp Açılımı

dApp “Decentralized Applications” kelimesinin kısaltmasıdır. Merkezi Olmayan Uygulamalar anlamına gelir.

Avantajları ve Dezavantajları

dApp ve normal yazılım teknolojisi arasında işleyiş açısından birbirine tamamen zıt bir yaklaşım vardır. İki yazılım türününü arasında dağlar kadar fark bulunmaktadır.

Avantajları

1. Sistem hiçbir zaman tamamen kapatılamaz.
2. Sistem üzerine yazılmış olan bir bilgi asla değiştirilemez. Biri değiştirilip manipüle edilse bile diğerleri bunu doğrulayamadığı için, müdahale edilmiş cihaz sistemden çıkarılır.
3. Veri akışı daha hızlıdır.
4. Sistemi ayakta tutmak daha az maliyetlidir.

Dezavantajları

1. dAppl’er muhakkak açık kaynak kodlu olmalıdır. Bu onların doğasının bir parçasıdır. Bu yüzden yazılım iyi programlanmaz; bug ve açıklarla dolu olursa dışarıdan sistemin temeline zarar vermek kolaylaşır.
2. Sistemin yönetimi daha zordur.
3. dApp ve blockchain teknolojilerinden anlayan yeterli eleman yoktur.